Een bemiddelaar in het familiebedrijf?

Conflict als kracht

Het woord “conflict” heeft een slechte naam. Vaak zien we conflicten als een natuurlijk en voorspelbaar aspect van menselijke interactie. Evenwel, een proces van conflictoplossing, als het goed wordt beheerd, kan vaak leiden tot groei en nieuwe oplossingen.  Mensen gaan het conflict vaak zien als een mislukking van de kant van de twistende partijen. Dit is jammer, want als conflicten positief gekanaliseerd worden, kunnen ze een creatieve, energie-gevende en zelfs helende kracht zijn.

In familiebedrijven, waar de dubbele stroom van familie en bedrijf door zoveel beslissingen loopt, zijn conflicten onvermijdelijk. Conflicten zijn uitdagingen voor elke organisatie. Maar interne conflicten in familiebedrijven zijn bijzonder complex. Het is vaak het product van ervaringen voorafgaand aan, en factoren buiten de zakelijke kwesties die het onmiddellijke geschil aanwakkeren. Het conflict kan jaren eerder zijn begonnen op de speelplaats, rond de eettafel, in de plaats in de kinderrij of zelfs in een vorige generatie. De geschiedenis kan stil, onzichtbaar en half vergeten zijn, maar is vaak sterk aanwezig in de vergaderruimte. Bedrijven kunnen vastlopen door conflicten die weinig of niets te maken hebben met het bedrijfsprobleem waar het om gaat.

Oude grieven wegruimen

Bemiddeling kan van onschatbare waarde zijn bij het oplossen van conflicten in familiebedrijven. Het kan de energie wegleiden van oude grieven en richten op het vinden van zakelijke oplossingen voor zakelijke problemen en het behouden van werkrelaties. Voor een familiebedrijf is het beschermen van werkrelaties geen luxe; het is een noodzaak.

Een bemiddelaar in het familiebedrijf is een neutrale buitenstaander die met alle betrokken partijen samenwerkt om tot een oplossing te komen. In tegenstelling tot een arbiter legt een bemiddelaar geen regeling op, maar helpt hij of zij de partijen te communiceren en een wederzijds aanvaardbare oplossing te ontwikkelen. Vergeleken met andere opties voor het oplossen van geschillen is bemiddeling snel, goedkoop en privé. Het is ook een informeel proces, niet beperkt door regels voor bewijs, procedures of rechtsmiddelen. Hierdoor biedt bemiddeling maximale flexibiliteit bij het opstellen van een oplossing die voor alle partijen aanvaardbaar is. Vanwege het informele karakter en de begeleide, wederzijdse communicatie heeft een bemiddeld akkoord een betere kans om niet alleen het zakelijke probleem op te lossen. Ook de verstoorde relaties, die het probleem hebben verergerd, worden hersteld.

Werken aan verzorgde communicatie

Bemiddeling voor familiebedrijven wordt soms beoefend door juridische professionals, maar vaker door niet-juristen zoals adviseurs van familiebedrijven die enige ervaring hebben met het oplossen van conflicten. De vaardigheden van de bemiddelaar in het familiebedrijf liggen immers eerder in het helpen van partijen om samen rond de tafel te gaan zitten. De familieleden ondersteunen in hun onderlinge communicatie. En hen begeleiden bij het uitwerken van hun eigen oplossingen. En dit in een veilige omgeving.

Veilig betekent niet dat er geen conflict is of dat er geen tegenstellingen kunnen worden geuit tijdens de bemiddeling. In plaats daarvan verwijst veilig naar het kader dat de bemiddelaar in het familiebedrijf schept om het geschil te ventileren en op te lossen. De ervaren bemiddelaar legt geen beperkingen op aan de discussie, maar helpt de focus te houden op de partijen om een oplossing te vinden. De bemiddeling maakt dus een discussie mogelijk over de bron en de inhoud van het conflict. De bemiddelaar in het familiebedrijf helpt de familieleden hun contraproductieve patronen te herkennen, met als doel deze te kunnen ombuigen naar een zakelijke, probleemoplossende modus.

Lang aanslepende wrokgevoelens hebben een plaats aan tafel, voor zover mensen kunnen inzien hoe deze wrokgevoelens de uiteindelijke taak in de weg staan. Bemiddeling kan dus niet alleen resulteren in concrete afspraken, maar kan een familiebedrijf ook een enorm voordeel bieden. De partijen leren dat ze in de toekomst verder en anders kunnen communiceren. Ondersteund door de bemiddelaar, zullen ze werken aan het verzorgen van hun onderlinge communicatie. Toekomstige productieve interacties zijn niet langer als ondenkbaar. Ze worden de norm.

Op maat gemaakte instrumenten van conflictbeheersing

Eens de conflicten geklaard, begint de volgende fase. Hoe zullen we ervoor zorgen dat we naar de toekomst toe conflicten op een constructieve manier aanpakken? Hoe zullen we ervoor zorgen dat er heldere spelregels zijn, die voor iedereen duidelijk zijn. En zullen helpen voorkomen dat er blokkades en frustraties ontstaan. Instrumenten zoals een familiecharter, een aandeelhoudersovereenkomst zijn hierbij uiterst belangrijk. Evenals een code omtrent goed bestuur en een paar handvaten omtrent verzorgde communicatie. Ook hier zal de bemiddelaar in het familiebedrijf de leden bijstaan bij het ontwerpen en uitwerken van deze belangrijke instrumenten.

Een langdurige of waardevolle relatie kan op het spel staan in een geschil met een externe partij. Die relatie staat altijd op het spel als er een conflict uitbreekt binnen een familiebedrijf. Een ervaren bemiddelaar is vaak de beste optie om familiebedrijven te helpen het probleem op te lossen. En zo te voorkomen dat oude, contraproductieve patronen zich in de toekomst herhalen.

Voor meer informatie, contacteer geheel vrijblijvend Hilde Celeste De Jonge. 

Zij is erkend bemiddelaar en heeft ruime ervaring in het werken met familiebedrijven. Als Guberna Certified Director heeft zij bovendien een diepgaande kennis over beleidsinstrumenten en processen aangaande conflictbeheersing.