In onze samenleving heerst nog steeds de tendens om conflicten te ‘juridiseren’ en naar de rechter te stappen. Nochtans willen veel mensen liever geen juridische of gerechtelijke procedures. Kiezen voor bemiddeling is vaak de betere optie. Maar hoe maakt bemiddeling het verschil?
Wat staat er in de weg?
Bemiddeling roept bij velen nog té vaak associaties op met therapeutische sessies voor scheidende paren. Of met hoog oplopende ruzies over een erfenis. Of met hilarische burenruzies. En dan komt het imago van de geitenwollensokken bemiddelaar op de proppen….Warm van hart, maar niet doeltreffend, zo denkt men.
Nochtans maakt bemiddeling als vorm van alternatieve geschillenoplossing sterk opgang. Zelfs wie naar de rechter stapt, krijgt vaak als eerste vraag te horen krijgen of bemiddeling reeds werd overwogen. En deze vraag duikt niet alleen op in de familierechtbank, als het gaat om echtscheidingen of ouderschapsovereenkomsten. Ook de arbeids- en ondernemingsrechters zijn zich bewust van de voordelen van bemiddeling als doeltreffende en duurzame aanpak van conflicten. De voordelen van bemiddeling onder begeleiding van een erkend bemiddelaar zijn hen immers wel gekend.
Wanneer kiezen voor bemiddeling?
Ervaring leert dat de meeste conflicten bemiddelbaar zijn. Via minnelijke weg kunnen doeltreffende en duurzame oplossingen worden uitgewerkt. Bij conflicten op het werk, bijvoorbeeld. De werkvloer, met zijn ingewikkelde relaties en ongeschreven regels, is immers een uiterst vruchtbare bodem van conflict. Bemiddeling blijkt effectief bij problemen als pesten, grensoverschrijdend gedrag of geweld.
In familiebedrijven, waar conflicten zowel zakelijk én emotioneel zijn, komt de bemiddelaar vaak tussenbeide bij problemen met de overdracht, bij het uitklaren van de rol van de kinderen en bij het waarborgen van de toekomst van het bedrijf zonder dat de familie uit elkaar valt.
Ook bij vennoten die overhoop liggen of constructief uit elkaar willen gaan, maakt bemiddeling het verschil.
Hoe maakt bemiddeling het verschil?
“We kunnen er toch ook zelf uitgeraken”, denkt men vaak.
Intellectueel klopt deze stelling. In praktijk daarentegen blijkt ze al te vaak een illusie. De kracht van de bemiddelaar is net dat deze op neutraal terrein werkt. De partijen gaan samen rond de tafel zitten met iemand zonder inhoudelijke voorkennis, zonder vooroordeel en zonder voorkeur. Een professioneel onderlegd persoon die onafhankelijk is, en geen belang heeft bij de uitkomst. Maar er wel over waakt dat er op een veilige en vertrouwelijke manier over de kwestie kan gepraat worden. En op een methodische wijze het onderhandelingsproces begeleidt en zo partijen ondersteunt in het zoeken naar oplossingen.
De bemiddelaar helpt beide partijen inzicht te doen krijgen in hoe de andere naar de zaken kijkt. En hoe de visie van de andere verschilt van de eigen kijk. De bemiddelaar weet de emotie uit de patstelling te halen, waardoor de kwestie nuchter kan worden bekeken en besproken.
Bemiddeling is vertrouwelijk
Naast de deskundige begeleiding van de bemiddelaar, speelt ook het aspect van vertrouwelijkheid. Alles wat besproken wordt tijdens de bemiddeling, blijft vertrouwelijk. In tegenstelling tot de rechtbank, waar de uitgesproken vonnissen in de publieke arena kunnen terechtkomen. Zowel op persoonlijk vlak, als binnen een bedrijfscontext of familiale kwestie, is dit niet onbelangrijk. Discretie en sereniteit zijn gegarandeerd.
Een win-win oplossing houdt ook de relatie in stand
De essentie van bemiddeling is niet de emotionele verzoening of de schuldbekentenis in tranen. De essentie is dat partijen zelf samen het probleem oplossen. Bemiddeling werkt omdat het een beroep doet op de eigen kracht van mensen. Zonder dat een rechter, notaris, of welke autoriteit dan ook een oplossing oplegt.
De bemiddelaar zal zelf geen inhoudelijke argumenten afwegen. De eigen mening van de bemiddelaar telt in deze niet. Het zijn de cliënten zelf die eigenaar zijn van het conflict én van de oplossingen. De bemiddelaar ondersteunt, bewerkstelligt het proces, maar lost het niet op voor de partijen. Dat doen ze zelf. In deze is er een wezenlijk verschil met de rechtbank of arbitrage: daar gaat de rechter of arbiter wikken en beschikken. Bij bemiddeling houden de cliënten zelf de regie van hun conflict in handen. Zij bepalen samen zelf de uitkomst en de oplossing. Dit kan best lastig zijn. Om er samen uit te geraken moeten ze verder kijken dat hun eigen positie, zich tot de ander richten en dat niet zien als een verlies maar als een win-win.
Want wanneer de oplossing van een conflict een winnaar en een verliezer optreedt, is de relatie vaak beschadigd. Of we het nu gaat om zakenpartners of om familieleden. Bemiddeling draagt zorg voor de relatie, nu en in de toekomst. Familieleden wensen liefst verder te kunnen, in harmonie. Zakenrelaties wensen samenwerking in de toekomst blijven mogelijk maken. Of op zijn minst reputatieschade te vermijden. Ook op dat vlak maakt bemiddeling het verschil.
Hoe verloopt een bemiddeling?
Het is belangrijk dat partijen zelf afspreken om naar de bemiddelaar te komen. Als bemiddelaar is het absoluut nodig alle schijn van partijdigheid te vermijden.De eerste grote stap is de partijen rond de tafel te krijgen Komen opdagen voor een gesprek is een eerste blijk van bereidheid. De bemiddelaar weet vooraf best zo weinig mogelijk van het conflict, zodat hij de partijen op hetzelfde moment voor het eerst hoort.
In een eerste gesprek moet een bemiddelaar doortastend zijn en de spelregels opleggen. De eerste sessies kunnen best heftig zijn. Soms hebben de partijen al jaren niet meer met elkaar gesproken. Of zijn de betrokkenen sterk overmand zijn door emoties. Net omdat een bemiddelaar kordaat tussenkomt en het gesprek leidt, ontstaat een sfeer van veiligheid en vertrouwen bij beide partijen. De bemiddelaar luistert naar ieders verhaal. Zo wordt het terrein voorbereid voor de volgende stap, waarbij de partijen zelf inhoudelijk op de zaak ingaan. Hier worden mensen vaak boos. Ze roepen en gaan elkaar beschuldigen. De bemiddelaar merkt hoe het conflict zich heeft ontwikkelt, waar het vastloopt en waarom. Hij zal de partijen helpen tot inzicht komen dat beschuldigingen niet helpen, en nergens toe leiden.
De bemiddelaar zal de partijen ondersteunen om zich op een heldere manier uit te drukken, zodat de andere effectief kan horen wat er gezegd wordt. De bemiddelaar peilt naar de belangen van elkeen. Wat zijn de tegengestelde belangen, wat zijn de gezamenlijke belangen en wat zijn de verenigbare belangen. Door enige structuur te brengen helpt de bemiddelaar de partijen om hun kluwen te ontwarren. Een bemiddelaar helpt niet door te zeggen wat mensen moeten doen. Wel door samen te vatten wat de partijen op tafel hebben gelegd, door te vragen naar meer duidelijkheid, en door te peilen naar de voor- en nadelen van keuzes.
Met bemiddeling investeer je in jezelf
Bemiddeling vraagt dus wel degelijk engagement, energie en verantwoordelijkheid. Een conflict is ook een kans. Het is een gelegenheid om onszelf beter te begrijpen, onze relatie uit te klaren en te verdiepen. Mensen kiezen vaak voor bemiddeling omdat ze zowel een oplossing als harmonie zoeken. En die krijg je door het conflict aan te gaan, niet door het te vermijden noch door het te ‘delegeren’ aan advocaten of rechters. Door te kiezen voor bemiddeling worden we conflictvaardiger, en dat op zich is een belangrijke investering in onszelf. Hoe maakt bemiddeling het verschil, was de vraag? Neem contact op met Hilde Celeste De Jonge van De Ronde Tafel Bemiddeling op 0478 88 66 09 of hilde@de-ronde-tafel.be.
Hilde Celeste is erkend bemiddelaar in familiale, sociale, handels- en burgerlijke zaken. De afgelopen jaren bouwde zij, succesvol, ruime ervaring op in diverse, prangende bemiddelingsdossiers.
Geef een reactie