Vertrouwelijkheid is een hoeksteen van bemiddeling. Documenten of informatie die een bemiddelaar verkrijgt tijdens een bemiddeling kan men niet gebruiken in een latere gerechtelijke of arbitrage procedure. Dit is duidelijk omschreven in art. 1728 § 1 van het Gerechtelijk Wetboek.
Soms houdt de bemiddelaar een caucus. Dit is een individueel gesprek met elk van de partijen. De informatie de een bemiddelaar op deze wijze verkrijgt, kan enkel worden gedeeld met de andere partijen binnen de bemiddeling voor zover de partij die de informatie aanreikte hiermee akkoord gaat. We kunnen hier eigenlijk spreken van een dubbele vertrouwelijkheid. De vertrouwelijkheidsplicht kan enkel worden opgeheven met schriftelijke instemming van alle partijen, en binnen de grenzen die zij bepalen.
Het is precies de vertrouwelijkheid die de veiligheid waarborgt. En veiligheid is nu net wat de fundamentele basisvoorwaarde is om bemiddeling aan kans op slagen te geven.
Vertrouwelijkheid is een hoeksteen van bemiddeling
Bij bemiddeling gaat het om geschillen, conflicten, kwesties. Wat er ook speelt, mensen willen daar liever niet mee te koop lopen. Discretie en sereniteit helpen om de pijnpunten, vaak verhard en verdrongen, te laten losweken. Door interventies en vraagstelling zal de bemiddelaar deze helpen naar boven brengen. Partijen durven aangeven wat speelt voor hen. Wat soms al jaren aan de binnenkant zit te knagen. Frustraties en ontgoochelingen die met veel inspanning wordt onderdrukt. Of die soms met onverwachte woede-uitbarstingen toch worden uitgespuugd.
De grondhouding van de bemiddelaar is essentieel om van bij aanvang een veilig kader te scheppen waarbij partijen zich op een ongedwongen manier kunnen uitdrukken. In hun eigen woorden, vanuit hun eigen beleving en ervaringen. De partijen in de ik-vorm te laten spreken, helpt om een duidelijke lijn te trekken tussen ‘hoe ik het zie of ervaar of voel en ‘hoe de andere het ziet of ervaart of voelt’. Dit zijn de eerste stappen naar empathisch luisteren.
Niemand luistert mee
Wat er ook naar boven komt, binnen bemiddeling behoort dit tot het domein van strikte vertrouwelijkheid. Geen van de partijen hoeft zich zorgen te maken over de buitenwereld. Er is geen media, er zijn geen buren die meeluisteren in de rechtszaal. Er zijn geen concurrenten, klanten of leveranciers die de pleidooien van advocaten aanhoren. Of die het verdict van de rechter op de eerste rij te horen krijgen. Bemiddeling is vertrouwelijk. Partijen werken samen met de bemiddelaar aan een oplossing. Ze houden de regie zelf in handen.
Samen zoeken naar oplossingen
Een succesvolle bemiddeling leidt tot een oplossing die de partijen zelf hebben uitgewerkt. Een dergelijk gedragen akkoord is duurzamer. De kans dat de partijen zich hieraan houden is veel groter dan wanneer een beslissing van bovenaf door een rechter wordt opgelegd. Een geschil via bemiddeling trachten op te lossen is een kwestie van goede wil. En bovenal van gezond verstand. De eerste voorwaarde is te erkennen dat er een probleem is. Dit is het gemakkelijkste deel. Zelfs als er initieel ontkenning is, of verdrukking. In de hoop dat het conflict zichzelf zal oplossen, komt het moment van inzicht dat er een kwestie is die een oplossing nodig heeft.
De tweede voorwaarde ligt soms moeilijker. Met name de wil om in overleg met de andere partij samen te zitten en naar een oplossing te zoeken. Zolang partijen in de waan verkeren dat er het antwoord dichotoom is in termen van gelijk of geen gelijk, is de tijd nog niet rijp voor bemiddeling. Pas wanneer de betrokken partijen inzien dat eruit geraken betekent samen rond de tafel te gaan en zich focussen op eruit geraken. Eerder dan gelijk te krijgen, is de weg open voor effectieve bemiddeling.
Het beste alternatief voor geen akkoord
Wat partijen helpt om tot dit inzicht te komen is de vraag wat het alternatief is voor samen onderhandelen. Meestal is het antwoord ‘de rechtbank’. En wie kan daar tegen zijn. We leven gelukkig inderdaad in een rechtstaat waartoe iedereen zich kan wenden en verzoeken om rechtspraak. En dan komt de vraag van de afweging. Waarover gaat het? Hoeveel tijd en geld wil je hiervoor vrijmaken? En wat is het effect op je levenskwaliteit? Voor jezelf als betrokken partij? Voor je naasten? Je bedrijf? Je omgeving? In België worden jaarlijks meer dan één miljoen zaken aanhangig gemaakt. Vaak wordt een vonnis uitgesproken door de rechtbank van eerste aanleg aangevochten door in beroep te gaan. Dan is het wachten op het arrest van het hof van beroep. Hoogoplopende facturen, soms worden er zelfs leningen voor afgesloten. Maanden of jaren van slapeloze nachten. Neveneffecten op andere facetten in het leven, zoals relaties of gezondheid.
Juist. Niet alle bemiddelingen worden met een akkoord afgesloten. En soms is het ook een parcours dat doet denken aan de processie van Echternach. Twee stappen vooruit, één achteruit. Er zijn momenten dat het met vaart vooruitgaat, en dan ontstaat er opnieuw een impasse. Met een rustpauze en individuele gesprekken kunnen we ook hier opnieuw uitraken, zo leert de praktijk mij.
Cliënten aan het woord
Ik heb bemiddelingen gekend waar in twee sessie partijen er zijn uitgeraakt. Ik heb ook succesvol bemiddelingen afgerond, die over een jaar of meer werden uitgespreid. Wanneer er veel emoties of verdriet erbij te pas komt, is er soms een rouwperiode nodig. En ook dan blijft het credo : vertrouwelijkheid is de hoeksteen van bemiddeling.
Afsluitend deel ik graag een aantal quotes. Het zijn nabeschouwingen van cliënten die ik mocht begeleiden in – soms heel complexe – bemiddelingen.
“Dag Hilde,
Enorm bedankt voor het volhouden en alle ondersteuning bij dit soms heel erg moeilijke proces.”
“Beste Hilde,
…Bij deze oprecht héél hartelijk bedankt voor uw doorzettingsvermogen en standvastigheid. Ik ben me bewust van de complexiteit en emotionele beladenheid van het landingsproces van … en mezelf. Het leek een verhaal dat nooit zou eindigen. Ik ben blij dat we er zijn.”
“Dankjewel Hilde, voor de succesvolle afronding van dit verhaal.”
« Hilde, ce petit message pour vous féliciter d’avoir mené à son terme une négociation avec des personnes aussi compliquées que nous. »
“Dag Hilde,
We zijn heel blij te horen dat alles is kunnen afgerond worden in het kader van de overdracht aandelen van …!
Wij willen ook u en de aandeelhouders van …. bedanken voor de doorgedreven professionele samenwerking die ertoe geleid heeft dat we deze deal op een positieve manier hebben kunnen afronden voor alle partijen.”
Neem vrijblijvend contact op
Erkend Bemiddelaar
Hilde Celeste De Jonge, Erkend Bemiddelaar in Ondernemings-, sociale en familiale zaken
Geef een reactie